Przedwcze艣nie urodzone dziecko mo偶e mie膰 kilka charakterystycznych cech w wygl膮dzie: widoczna ma藕 p艂odowa pokrywaj膮ca cia艂o po urodzeniu (znika ok. 36 tygodnia ci膮偶y), cienka sk贸ra (nie wykszta艂ci艂a si臋 jeszcze tkanka t艂uszczowa), brak chrz膮stki w ma艂偶owinie usznej (pojawia si臋 po 34 tygodniu ci膮偶y),

40 lat temu nie by艂o nawet specjalizacji z neonatologii, a obecnie potrafimy ju偶 uratowa膰 dziecko urodzone w 24. tygodniu ci膮偶y - powiedzia艂a PAP prof. Ewa Gulczy艅ska, kieruj膮ca Klinik膮 Neonatologii w Instytucie Centrum Zdrowia Matki Polki w Niedawno opublikowano w Niemczech badania dotycz膮ce pierwszych "bardzo wczesnych wcze艣niak贸w", kt贸re w艂a艣nie ko艅cz膮 40 lat i zmagaj膮 si臋 z r贸偶nymi obci膮偶eniami zdrowotnymi. Jednocze艣nie badacze zastrzegli, 偶e ze wzgl臋du na rozw贸j neonatologii te problemy wcale nie b臋d膮 musia艂y dotyczy膰 obecnych wcze艣niak贸w. Co wi臋c zmieni艂o si臋 przez te cztery dekady? Prof. Ewa Gulczy艅ska: 40 lat temu nie by艂o nawet specjalizacji z neonatologii, dedykowanej noworodkom i wcze艣niakom - najmniejszymi pacjentami zajmowali si臋 pediatrzy i anestezjolodzy. W tamtym czasie nie ratowali艣my te偶 z regu艂y dzieci o masie urodzeniowej poni偶ej 1 tys. gram贸w. One nie wchodzi艂y w贸wczas nawet do statystyki urodze艅. Przez te lata powsta艂y oddzia艂y neonatologiczne i oddzia艂y intensywnej terapii noworodkowej, pojawi艂o si臋 te偶 bardzo du偶o zaawansowanych technologii dedykowanych wcze艣niakom. Male艅ki wcze艣niak jest na wczesnym etapie rozwoju - p艂uc, m贸zgu, przewodu pokarmowego, uk艂adu kr膮偶enia. Je偶eli chcemy wspiera膰 np. oddech, to trudno takie male艅stwo pod艂膮czy膰 do aparatury przeznaczonej dla osoby doros艂ej lub nawet wi臋kszego dziecka. Neonatolodzy nie pracuj膮 ju偶 z anestezjologami. Pocz膮tkowo uczyli艣my si臋 od koleg贸w anestezjolog贸w intensywnej terapii, stopniowo jednak musieli艣my odchodzi膰 od bardziej inwazyjnych metod, czasem zbyt "agresywnych" dla najmniejszych pacjent贸w i pos艂ugiwa膰 si臋 coraz delikatniejszymi technikami, by utrzymywa膰 dzieci przy 偶yciu, ale nie dzia艂a膰 zbyt intensywnie. To by艂a wielka sztuka, podobnie jak odpowiednie 偶ywienie wcze艣niaka - nie tylko enteralne, czyli do przewodu pokarmowego, ale te偶 zapewnienie mu dopracowanych substancji do 偶ywienia pozajelitowego. Je艣li taki cz艂owieczek nie jest w stanie je艣膰, mo偶emy nawet przez wiele tygodni 偶ywi膰 go pozajelitowo. PAP: Przedwcze艣nie urodzone dziecko trafia do 艣rodowiska, kt贸re - w odr贸偶nieniu od brzucha mamy - nie jest dla niego przystosowane... Wewn膮trz macicy jest ciep艂o, mi臋kko, malutki cz艂owieczek p艂ywa sobie w p艂ynie owodniowym, oddzielony od bod藕c贸w, kt贸re mog膮 wp艂ywa膰 negatywnie na jego o艣rodkowy uk艂ad nerwowy. St膮d filozofia przestawiania oddzia艂贸w intensywnej terapii na my艣lenie o pacjencie, o zapewnieniu mu spokoju, przygaszeniu 艣wiate艂, okryciu inkubatora. Nie wolno zbyt g艂o艣no m贸wi膰 ani wci膮偶 podchodzi膰 do pacjenta, by wykonywa膰 r贸偶ne procedury. Trzeba te procedury po艂膮czy膰 - i to najlepiej z zabiegami piel臋gnacyjnymi - a p贸藕niej wcze艣niak musi odpoczywa膰 i spa膰 2-3 godziny. Nie wolno przeszkadza膰 mu w tym spaniu i rozwoju. PAP: Czy by艂 jaki艣 moment prze艂omowy w neonatologii? Na pewno by艂o nim podanie surfaktantu. W latach 90. zacz臋li艣my leczy膰 ma艂e wcze艣niaki, podaj膮c preparat bezpo艣rednio do p艂uc. By艂 to pierwszy i chyba jedyny lek wyprodukowany z my艣l膮 o noworodku. Z regu艂y pos艂ugujemy si臋 lekami opracowanymi dla doros艂ych, kt贸re potem badane s膮 w grupie dzieci i w ko艅cu trafiaj膮 do pacjent贸w neonatologicznych. PAP: Co wci膮偶 stanowi wyzwanie w ratowaniu wcze艣niak贸w? Wzywaniem jest leczenie i rozw贸j tych dzieci, kt贸re urodzi艂y si臋 jako najmniejsze wcze艣niaki. Dobrze radzimy sobie z tymi urodzonymi w 33. i 34. tygodniu, ale im m艂odszy wcze艣niak - urodzony w 23. - 25. tygodniu ci膮偶y, tym wi臋cej mamy k艂opot贸w z r贸偶nymi powik艂aniami. Cz臋sto - i zawsze wsp贸lnie z rodzinami - zastanawiamy si臋, jak bardzo intensywnie mamy ratowa膰 tak male艅kie dziecko i czy jest to pacjent, kt贸rego powinni艣my resuscytowa膰 w sali porodowej. To du偶y problem natury etycznej. Powik艂ania wcze艣niactwa to typowe choroby wolnych rodnik贸w - organizm nie jest przygotowany do 偶ycia w 艣rodowisku tlenu i wolnych rodnik贸w tlenowych. Problemy z oczami, o艣rodkowym uk艂adem nerwowym, p艂ucami - to cz臋sto ekspozycja tych m艂odych narz膮d贸w na 艣rodowisko inne ni偶 wewn膮trzmaciczne. Boimy si臋 te偶 infekcji, zar贸wno bakteryjnych jak i wirusowych, kt贸re mog膮 by膰 gro藕ne tak偶e dla dzieci ju偶 wypisanych z oddzia艂u. Np. wirus RSV powoduje ci臋偶kie zapalenia oskrzeli i oskrzelik贸w i zaka偶enie dla malucha z delikatnymi i troch臋 schorowanymi p艂ucami mo偶e sko艅czy膰 si臋 藕le. Wirus jest znany ok. 60 lat, ale wci膮偶 nie ma na niego szczepionki. W ramach programu profilaktycznego podajemy przeciwcia艂a RSV - rocznie ok. 200 dzieciom w regionie 艂贸dzkim. PAP: Czy pandemia COVID-19 zwi臋kszy艂a liczb臋 przedwczesnych porod贸w? Sam wirus nie powoduje przedwczesnego porodu, ale stan zaka偶onej kobiety mo偶e wp艂yn膮膰 na decyzj臋 o wcze艣niejszym rozwi膮zaniu ci膮偶y. Ostatnio mieli艣my mam臋 z COVID-19, kt贸ra by艂a ju偶 w stanie krytycznym. Uda艂o si臋 uratowa膰 j膮 i dziecko, kt贸re tak偶e by艂o zaka偶one koronawirusem. Ale pandemia bardzo utrudni艂a nam prac臋 - chorowali cz艂onkowie naszego zespo艂u, musieli艣my bardzo ograniczy膰 odwiedziny rodzic贸w - a zawsze byli艣my na nie bardzo otwarci. Wiele zmieni艂y szczepienia, w tym rekomendacje, 偶e zar贸wno kobiety w ci膮偶y, jak i karmi膮ce piersi膮, mog膮 je przyjmowa膰 i bardzo do tego zach臋camy. PAP: Jak male艅kie wcze艣niaki jeste艣my w stanie uratowa膰? Standardem jest, 偶e oferujemy pe艂n膮 intensywn膮 terapi臋 dzieciom urodzonym w 24. tygodniu, ale jest grupa dzieci, kt贸re maj膮 r贸偶ne czynniki poprawiaj膮ce rokowania, rodz膮c si臋 w 23. tygodniu. Nie ka偶de dziecko dobrze odpowie na intensywna terapi臋 i wtedy nie mo偶emy eskalowa膰 dalszego leczenia. To decyzje bardzo trudne i musz膮 by膰 podejmowane razem z rodzicami, bo to ich przysz艂o艣膰. Mieli艣my pacjenta urodzonego pomi臋dzy 22. i 23. tygodniem i te偶 nie potrafili艣my odm贸wi膰 temu dziecku pomocy. Mamy 艣wiadomo艣膰, 偶e nasze mo偶liwo艣ci nie s膮 nieograniczone i prze偶ycia wcze艣niak贸w w 23. tygodniu to przypadki pojedyncze. Nie 艣cigamy si臋 nigdy, jakie najmniejsze i najmniej dojrza艂e dziecko uratowali艣my - nie o to nam chodzi. Wa偶ne jest, by wcze艣niaki wysz艂y st膮d w jak najlepszej kondycji i dobrze si臋 rozwija艂y. PAP: Nawet te wcze艣niaki, kt贸re w dobrym stanie opuszczaj膮 szpital, nadal wymagaj膮 specjalistycznej opieki... Potrzebuj膮 opieki neurologa, konsultacji okulistycznej, kardiologicznej, rehabilitacji i stymulacji rozwoju. Nawet jak wszystko idzie dobrze, to my ich nie zostawiamy samych, bo ich rozw贸j wymaga kontrolowania. Przy du偶ych szpitalach s膮 poradnie patologii noworodka, my te偶 mamy tak膮, kt贸ra pracuje codziennie i wykonuje kilka tysi臋cy porad rocznie. W porozumieniu z konsultantem krajowym ds. neonatologii organizujemy od nowego roku program obejmuj膮cy skoordynowan膮 opiek膮 wcze艣niaki do 3. roku 偶ycia. W Polsce brakuje bada艅 m贸wi膮cych o tym, jak wcze艣niaki rozwijaj膮 si臋 w wieku 5, 7, 18 lat. Jednocze艣nie brakuje te偶 lekarzy neonatolog贸w i pediatr贸w, kt贸rzy mieliby je wykonywa膰. Neonatologia jest specjalizacj膮 opart膮 o szpital, dy偶ury, kt贸re s膮 naprawd臋 bardzo ci臋偶kie, a w dzisiejszych czasach najpopularniejsze s膮 specjalizacje, w kt贸rych mo偶na prowadzi膰 praktyk臋 prywatn膮. PAP: Wracaj膮c do doros艂ych wcze艣niak贸w, to okazuje si臋, 偶e czasem wyrastaj膮 z nich neonatolodzy... Mamy tak膮 kole偶ank臋, kt贸ra obecnie odbywa u nas rezydentur臋. Jako wcze艣niak przysz艂a na 艣wiat w naszym Instytucie i by艂a u nas leczona. I szcz臋艣liwie jest zainteresowana neonatologi膮. A to trzeba polubi膰 - szybkie tempo, prac臋 z respiratorami i kardiomonitorami; aparatury zaawansowanej technologicznie jest u nas du偶o. Dla mnie to naprawd臋 pi臋kna specjalizacja.(PAP) Rozmawia艂a: Agnieszka Grzelak-Micha艂owska js/
Dziecko urodzone w 34 tygodniu ci膮偶y, tak samo jak to, kt贸re przysz艂o na 艣wiat w terminie, nie ma zro艣ni臋tych ko艣ci czaszki. Wszystko po to, aby g艂贸wka sprawniej mog艂a pokona膰 kana艂 rodny kobiety.
Mimo to nadal sporo brakuje mu do d艂ugo艣ci i wagi, jakie b臋dzie mia艂o po urodzeniu. Pewnie zastanawiasz si臋 teraz, ile wa偶y dziecko w 31. tygodniu. Waga dziecka w 31. tygodniu ci膮偶y wynosi 艣rednio 1575 gram贸w, a p艂贸d coraz szybciej zbli偶a si臋 do masy dw贸ch kilogram贸w. Do momentu narodzin b臋dzie wci膮偶 przybiera膰 na wadze.
Dziecko nadal ro艣nie. W 34 tygodniu ci膮偶y jego waga wynosi nieco ponad 2000 g, wysoko艣膰 - 40-43 cm. Dziecko staje si臋 艣ci艣ni臋te w macicy: nie mo偶e si臋 ju偶 przewr贸ci膰 i najcz臋艣ciej znajduje si臋 g艂ow膮 w d贸艂. Dziecko zaczyna si臋 rusza膰 mniej - salta s膮 teraz niemo偶liwe.
Aby dziecko otrzyma艂o numer PESEL, nale偶y zarejestrowa膰 jego narodziny w Urz臋dzie Stanu Cywilnego. Zg艂oszenia tego dokonuj膮 matka lub ojciec dziecka, kt贸rzy maj膮 pe艂n膮 zdolno艣膰 do czynno艣ci prawnych. Dziecku urodzone na terytorium RP nadanie PESEL dziecku obywa si臋 z urz臋du i odbywa si臋 to przy rejestracji dziecka w Urz臋dzie
. 700 720 527 460 245 182 13 426

dziecko urodzone w 34 tygodniu