Czy wiesz jakie ptaki odwiedzają Twój karmnik? Ptaki i towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów, to dzięki nim wiemy: że nadchodzi wiosna, zbiera się na deszcz czy pojawi się odwilż. Niestety zima jest dla większości ptaków pozostających "w domu" bardzo ciężkim okresem. Im niższa temperatura i obfitsza pokrywa śnieżna tym ciężej jest im samodzielnie znaleść pożywienie. Na szczęście, coraz więcej jest zwolenników dokarmiania ptaków, którzy zaopatrują swoje ogrody i balkony w karmniki, karmy czy budki lęgowe. Patrząc przez okno na "ptasią stołówkę" każdy z nas może być bliżej natury i jako gatunek dominujący pomóc słabszym i bezbronnym stworzeniom. Ptaki z koleji odwdzięczą się oddaniem, radosnym trelem i towarzystwem, kiedy "świat pochłonie biały puch". A nie ma nic doskonalszego niż bycie uwrażliwionym na piękno przyrody i wykazaniem drobnego gestu wobec tych istnień, które mają najciężej podzas mrożnych i śnieżnych miesięcy. Oraz nie ma nic bardziej radosnego jak bezcenny uśmiech dziecka, "przyklejonego do szyby", cieszącego się widokiem swoich ptasich towarzyszy... Oto krótka charakterystyka ptaków najczęściej odwiedzających nasze karmniki: ● Wróbel domowy Tą odmianę znają chyba wszyscy, towarzyszy człowiekowi wszędzie, od wiejskich osad po miejskie osiedla. Śmiałe i bezkompromisowe, krępe ptaki, nie przekraczające 15cm długości oraz 30g wagi, nie są zdolne do życia bez bliskości człowieka, uważa się także, iż skolonizowały ludzkie osady już kilka tysięcy lat temu - są ptakami najdłużej związanymi z człowiekiem. Samiec zdecydowanie różni się od swej partnerki - charakteryzuje się kasztanowatym karkiem, szarą czapką i czarnym gardłem. Wierzch ciała i ogon brązowe, kuper szary. Na skrzydle biały pasek. Samica szarobrunatna z wierzchu i szara od spodu. W ciągu jednego roku mają przeważnie 2-4 lęgi, w okresie letnim. Gniazda budują z traw, słomy, pierza, szmat, papieru itp., a umiejscowują je w szczelinach budynków, pod dachami, w pnączach winobluszczu, na ścianach budynków, w dziuplach i budkach lęgowych, rzadko na drzewach. Jaj mają zwykle 5, a samica wysiaduje je przez ok. 2 tyg. Młode pozostają w gnieździe przez ok. 20 dni. ● Ciekawostką jest to, że wróble powiadamiają się wzajemnie głośnym ćwierkaniem o miejscu zasobnym w pożywienie, ale przystąpią do uczy dopiero gdy zbierze się ich cała gromadka - bezpiecznie w stadzie ● W starożytnej Grecji były ptakami bardzo szanowanymi, a te zamieszkujące w świątyniach uważane były za swięte ● Mazurek - Wróbel Mazurek Inaczej nazywany wróblem polnym, mniejszy i delikatniejszy od wróbla domowego - 10-12cm długości oraz 24g wagi. Mazurek ma brązowy wierzch głowy, a na skrzydłach dwie białe pręgi. Wierzch ciała ciemnobrązowy z paskowaniem, spód jednolicie brązowoszary. Wokół szyi biała obroża, na podgardlu mały czarny znaczek. Często mylony ze swym kuzynem domowym, lecz najpewniejszą cechą rozpoznawczą jest czarna plamka na białym policzku. Jednakowo ubarwiona i samica i samiec. Zakładają gdniazda w dziuplach, budkach lęgowych i czasami w bocianich gniazdach. W ciągu roku mają 2-3 lęgi, gdzie samica składa 5-6 jaj. Jaja wysiadują obydwoje rodziców przez okres 13–14 dni, poczym pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 15–16 dniach. Zamieszkują otwarte pola uprawne, parki, sady i ogrody, obrzeża lasów i borów w pobliżu pól i ludzkich siedzib. ● Sikorka Te niewielkie - 13cm długości, zwinne i bardzo ruchliwe ptaszki najbardziej zwracaja na siebię uwagę właśnie zimą, kiedy ich kolorowe upierzenie jest bardzo widoczne na tle śniegu. Czarna główka z białymi policzkami, wierzch ciała oliwkowozielony, pierś z koleji mają mają w kolorze jaskrawożółtym, z czarną pregą pośrodku - u samczyków biegnie przez całe ciało i jest ona bardzo wyraźna, a u samiczek kończy się w dolnej parti klatki piersiowej. Tułów jest zakończony zadartym ogonkiem, podobnym do łopatki. Nogi sikorki są nieduże, zgrabne i bardzo silne, dlatego też nie sprawia jej problemu wiszenie głową do dołu. W okresie lęgowym pojawia się 7-12 jaj. Wysiaduje je samica, która w razie niepokojenia odstraszająco syczy. Młode wykluwają się po 12-14 dniach, a opuszczają gniazdo po 17-18. W okresie zimowym w grupach bardzo wytrwale odwiedzają nasze przydomowe karmniki i są w nich najczęściej widywanymi gośćmi. Latem natomiast, z chęcią korzystają z rozwieszonych budek lęgowych. To bardzo towarzyskie ptaki oraz ważane są za jedne z lepszych sprzymierzeńców w walce biologicznej ze szkodnikami drzew owocowych w sadach. Odmiany sikor w Polsce ● Sikorka bogatka ● Sikorka modraszka ● Sikorka czubatka ● Sikorka czarnogłówka ● Sikorka uboga - szarytka ● Sikorka sosnówka ● Sikorka lazurowa ● Gil Ptak większy od wróbla, dość krępy o 17cm długości i wagi 25g. Obie płcie mają czarną czapeczkę, czarny dziób i ogon, a na czarnych skrzydłach pojedynczy biały pasek, biały jest także kuper. U samca pierś i brzuch są czerwono-różowe, grzbiet szary. Samica, tak z wierzchu, jak i od spodu, jest ciemniejsza od samca, brązowawo różowawa. Gniazdo gil zakłada na dolnych częściach gałęzi drzew iglastych, na wysokości kilku metrów. W maju samica składa 4-5 jaj, wysiadywanie trwa od 12 do 14 dni, gdzie potem pisklęta przebywają tam przez okres ok. 2 tygodni. Gil to ptak typowo leśny, jego miejscem bytowania są lasy iglaste i mieszane. Spotkać go można także w parkach i sadach. ● Zięba Jest gatunkiem małego ptaka o długości od 14 do 16cm długości oraz wadze do 26g. Samiec z niebieskoszarą głową i czerwonoróżową piersią oraz czerwonobrązowyn grzebieniem należy do najpiękniej ubarwionych naszych ptaków. Samica jest bardziej szara, z zielonkawym odcieniem. Dobrą cechę rozpoznawczą u obu płci stanowią dwa białe paski na skrzydłach oraz zielony kuper. Gniazda zięb uwite są z mchów i delikatnych źdźbeł, zamaskowane od zewnątrz porostami oraz kokonami owadów i pajęczyną. Jest ono wyścielone włosiem i puchem. Gniazdo zięby jest jedną z najstaranniejszych konstrukcji. Samica składa 4—6 jaj. Pisklęta wylęgają się po 12—13 dniach, a opuszczają gniazdo po następnych dwu tygodniach. Zięba zasiedla bory i lasy wszelkiego typu, parki, ogrody i aleje. Nie jest zbyt wymagająca w wyborze środowiska. ● Dzwoniec Ptaszek wielkości wróbla. Upierzenie ma oliwkowozielone na wierzchu ciała, a zielonożółte na spodzie. Boki głowy szare. Ogon krótki, wyraźnie rozwidlony, czarny na końcu, a żółty u nasady. Dziób mocny, stożkowaty, barwy cielistej. Upierzenie samców jest zielono-żółte, a samic zielonkawo-szare. Gniazda zakłada w gęstych krzewach, często w jałowcach i żywotnikach. Warstwę zewnętrzną jego gniazda stanowią korzonki i kłącza traw, warstwa środkowa to mech; gniazdo wyścielone jest drobnymi korzonkami, włosiem i piórkami. Samica składa 3 - 6 jaj w okresie od kwietnia do września, okres wysiadywania trwa 2 tygodnie, a przez kolejne 14 dni młodymi opiekują się oboje rodzice. Dzwoniec zamieszkuje tereny parkowe, od nizin po górną granicę lasu, zchociaż cęsto bytuje też w parkach miejskich. Pieśń dzwońca może przypominać dźwięk małych dzwoneczków – stąd nazwa gatunku. ● Szczygieł Mały ptak osiągający 12cm długości oraz 16 gram wagi, uważany jest za najładniej i najjaskrawij upierzonego ptaka śpiewającego. Najbardziej charakterystyczną cechą szczygłów jest karminowoczerwona "twarz", kontrastująca z czarnym wierzchem głowy i pręgą za uszami oraz z białymi policzkami. Upierzenie na grzbiecie kasztanowobrązowe, boki głowy, podgardle, pierś biała z niewyraźną brązową przepaską, brzuch i kuper białe. Rozwidlony ogon czarny, skrzydła również czarne z szeroką żółtą pręgą. Szczygły wyprowadzają 2 lęgi w roku, w okresie letnim. Swoje misterne gniazdo buduje w rozwidleniu, przy końcu bocznej gałęzi drzewa liściastego. Składa się ono z puchu roślinnego, wełny, suchych trawek, korzonków, a wyściółkę stanowi puch roślinny, włosie i sierść. Samica wysiaduje od 4 - 6 jaj przez ok. 2 tygodnie, a młode opuszczają gniazdo po 13-15 dniach. Szczygły wyspecjalizowały się w wyjadaniu nasion z koszyczków kwiatowych dzikich roślin wisząc głową do dołu. ● Jemiołuszka Jest ptakiem o podobnej wielkości do szpaka, długości od 18cm oraz 56 gramami wagi, o krępym ciele, ogonie krótkim, a na głowie ma charakterystyczny czubek z piór "zaczesany" ku tyłowi. Jemiołuszki na bokach są różowobrązowawe z wyraźnymi jasnymi plamami na skrzydłach. Na głowie mają wyraźną, czarną przepaskę przez oko oraz czarny podbródek. Gniazdo zakłada na drzewie lub krzewie, przy pniu lub na bocznej gałęzi, czarka zbudowana u podstawy z gałązek, trawy i mchu, wyścielona trawkami i porostami Samica składa 5-6 jaj oraz wysiaduje je przez 14dni, a samiec przynosi jej pokarm. Po wykluciu młode uzyskują lotność w wieku 14-15 dni. Jemiołuszki uwielbiają jeść dają się skusić i pochłaniają owoce, jagody i nasiona dziennie w ilości 2-3 razy więcej niż same ważą. A nazwa jemiołuszek pochodzi od nason jemioły naginnie przez nie jedzonych właśnie zimą. ● Kos Jest szybko biegającym po ziemi, czarno ubarwionym ptakiem - samiec - ze stosunkowo długim ogonem (co odróżnia go od szpaka) i pomarańczowym dziobem. Samiczka jest ciemnobrązowa i ma nakrapianą pierś. Osiąga ok. 24–27 cm długości i 75–110 gram wagi. Gniazda buduje samiczka, która starannie wyścieła ziemię roślinami i gałązkami. Kosy wybierają na swoje lokum najróżniejsze miejsca. Budują gniazda na drzewach i krzewach, ale też na dachach, w szczelinach między budynkami i na balkonach wielkich blokowisk. Kosy mają 2-3 lęgi w roku po 4-6 jaj, które wysiaduje samica. Często pojawia się w ogrodach i parkach, ale jest spotykany także pośród terenów gęsto zabudowanych. Zamieszkuje wszystkie typy lasów. Kosy potrafią naśladować głos innych ptaków a nawet pogwizdywania ludzi, są najpiękniej śpiewającymi ptakami zimującymi. ● Rudzik Gatunek małego ptaka o 13cm długości ciała i 16 gramach wagi. Rudzik charakteryzuje się rdzawym zabarwieniem czoła, boków głowy i piersi. Wierzch ciała jest oliwkowoszary, brzuch i pokrywy podogonowe białe. Wyprowadza 2 lęgi w roku, w okresie letnim. Gniazdo, zbudowane od zewnątrz ze zbutwiałych liści, od środka z dobrze splecionego mchu, umieszcza w wykrotach, w zagłębieniu ziemi pod osłoną zwisających gałązek, pod nawisem trawy lub w nisko umieszczonej dziupli. Samiczka składa 5-7 jasno zabarwionych jaj i wysiaduje je przez 13-14 dni. Młode opuszczają gniazdo po 12-15 dniach od wyklucia. Rudzik zasiedla wilgotne lasy z obfitym runem i gęstym podszytem. Pojawia się również w parkach i ogrodach. Samce bywają bardzo wojownicze nie tylko w stosunku do siebie, ale potrafią atakować nawet czerwone skrawki materiału.